Mosbollen gevonden in Lake Akan, Japan

Onderwater

Wat speelt er zich eigenlijk allemaal af onder het wateroppervlak? Tussen de kiezels van rivieren, meren en beekjes groeien verschillende soorten onderwaterplanten en mossen. Er liggen oude keien en stukken hout en er leven allerlei organismen: een hoop leven in de brouwerij. Onder water spelen zich heel wat dingen af die we als mens nooit zien. Het is een beetje mysterieus.

Wat is een mosbol?

De mosbol is één van die gekke dingen die je onder water kunt tegenkomen. Het wordt wel gezien als één van de meest bijzondere plantjes ter wereld. Wat zijn dit voor pluizige groene bollen?

De Japanse botanist Takiya Kawakami noemde de mosbal in 1898 ‘marimo 毬藻’. ‘Mari’ betekent zoiets als stuiterbal, en ‘mo’ is een term voor waterplant. 

De wetenschappelijke naam van de mosbol is Aegagropila linnaei of Cladophora aegagropila. Het is een waterplant uit de familie van de groenwieren. Het is dus eigenlijk geen mos, maar een algensoort. Het bolletje bestaat uit allemaal aan elkaar geplakte losse algenfilamenten. Deze algen doen aan fotosynthese: onder invloed van zonlicht maken ze suikers van koolstofdioxide; hierbij komt zuurstof vrij in de vorm van gasbelletjes. Door deze gasbelletjes kan de mosbal overdag gaan drijven, en 's avonds wanneer er weinig licht is, weer gaan zinken. Dit wordt ook wel 'de dans van de marimo' genoemd.

Aegagropila linnaei groeit op drie verschillende wijzen: op rotsen en stenen, los zwevend als een tapijtje op de bodem van meren en tot slot: rond als een bal. De mosbol krijgt zijn ronde vorm, doordat ze in oppervlakkige wateren langzaam worden rondgetold door de rustige golven.

Op de hele wereld zijn er maar enkele meren bekend waar de mosbol voorkomt. Ze komen in kolonies voor in meren in Japan (met name in Lake Akan), IJsland (met name in Lake Mývatn), Schotland, Estland en Oekraïne en in mindere mate in Noord-Amerika. Sinds kort zijn ze ook Australië ontdekt.

De mosbol in het wild

Helaas komen mosbollen in het wild steeds minder voor. De wilde populatie is sterk afgenomen, door verschillende (menselijke) factoren, zoals bebouwing, een overmaat aan nutriënten in het water door landbouw en visserij, maar ook doordat mensen de mosbollen uit het water haalden. De marimo werd in Japan in 1921 uitgeroepen tot Nationaal Erfgoed. De bedoeling was het koesteren van de mosbol als bijzondere waterplant. Echter kwamen mensen van heinde en verre om de bijzondere plantje te bemachtigen. In de jaren 40 begon men in Japan in te zien dat het niet goed ging met de mosbollenpopulatie. En ontstond een conservatieproject en men richtte het Marimo Exhibition and Observation Center op. Hier houden ze zich bezig met het bestuderen en het behoud van de marimo. Ook wordt bij Lake Akan elk jaar in oktober een driedaags marimo festival gehouden. In 2006 werd in IJsland ook een beschermde status gegeven aan de mosbol. Helaas is de populatie hier al flink afgenomen.

'Wilde' mosbollen in Lake Akan, Japan

Interessante artikelen